19
stycznia 1836 do katolickiej misji w Teksasie przybywa James Bowie. Trwa
właśnie rewolucja meksykańska pod dowództwem generała Santa Any - jeden z kilku
konfliktów w których hartowała się powstająca właśnie państwowość Stanów zjednoczonych.
Od 23 lutego do 6 marca trwa obrona fortu której współdowodzi, a następnie ginie
Bowie. Obrona ta będzie znana jako Bitwa o Alamo - jedna z ważniejszych kart historii
USA.
James Bowie urodzony 10 kwietnia 1796 był żołnierzem,
pionierem i znanym z wielu walk awanturnikiem. Jego legendę jako
"ludowego bohatera" ukształtowała głównie obrona Alamo, a pierwszą sławę
przyniosła jego walka, w Natchez w stanie Mississippi. Bowie wdał się w
walkę z kilkoma osobami uzbrojonymi w długa broń białą, oraz bron palną uzbrojony
jedynie w swój nóż. Będąc już postrzelonym w udo zdołał zabić jednego przeciwnika
oraz poważnie zranić kolejnego. Szczegóły starcia znaleźć można w różnych źródłach,
jeśli ktoś jest zainteresowany, a zapewniam że jest co poczytać. Szczegóły
powstania sławnego noża któremu Bowie użyczył nazwiska zmieniają się ze źródła
na źródło , ciężko jest ustalić jedną, definitywną wersje wydarzeń. Wiemy że pierwotny
nóż którego użył w walce Jim Bowie był wykonany przez jego brata Rezina Bowiego
i był niczym więcej niż po prostu dużą wersją noża rzeźnickiego. W późniejszych
wcieleniach do noża dodana została owalna garda oraz bardziej wyszukana rękojeść
(oryginalnie były to po prostu dwa przynitowane kawałki drewna). W ogólnym rozrachunku
Rezin Bowie powielił znany od wieków wzór noża myśliwskiego używanego do dokłuwania
zwierzyny, bądź jeśli patrzeć z innej perspektywy, pomniejszoną (niezbyt) wersję
europejskiego pałasza piechoty. Nóż który dzisiaj kojarzymy
z nazwiskiem Bowiego został stworzony przez Jamsa Blacka około roku 1830.
Legenda głosi że Bowie udał się do Blacka z modelem noża wystruganym z drewna,
a ten wykonał nóż według zaprezentowanego modelu, a także kilka podobnych wprowadzając
swoje modyfikacje, następnie pozwalając Bowiemu wybrać ten który najbardziej będzie
spełniał jego wymagania. Bowie wybrał jeden z modeli ulepszonych prze Blacka
- dokładny wygląd noża pozostaje jednak tajemnicą. Dysponujemy jedynie przybliżonym
opisem, który stal się następnie wzorcem wyjściowym noża Bowie na kolejne 180
lat: -długa ok. 10 calowa klinga, dzisiaj przyjmuje się od
6 do 12 cali -duża szerokość klingi, oryginalnie 2,5 cala -ostrze typu clip
point, wraz z fałszywym ostrzem -duży jelec, oryginalnie wygiety s-owato, z
górnym ramieniem odgiętym w stronę grzbietu ostrza. Na projekt
duży wpływ miała hiszpańska szkoła walki jak i tam wytwarzane ostrza. Klasyczna
hiszpańska Navaja, to nieco upraszczając nic innego jak składany nóż Bowiego.
Choć może bardziej odpowiadające rzeczywistości było by stwierdzenie że nóż Bowiego
to navaja ze stałym ostrzem. Nóż taki był bardzo uniwersalnym narzędziem, nie
mogło być zresztą inaczej gdyż taki, kształt ewoluował przez długi czas. Długie
ostrze, wraz z zaostrzoną fałszywką mogło skutecznie służyć do obrony, duża masa
powalała efektywnie rąbać, spiczasty czubek - a trzeba zaznaczyć że taki jest
cel ostrza typu clip point, ostry czubek przy relatywnie szerokim ostrzu - zapewniał
dobrą przemijalność, szerokie ostrze mogło robić za awaryjną łopatkę, a duży łuk
ostrza pozwalał na sprawne skórowanie zwierzyny. Dzisiaj legenda
nieco się rozpłynęła, a niemal każda firma, bądź kowal posiada w dorobku nóż który
można nazwać Bowie. Zmienność gatunkowa jest na tyle duża że ciężko powiedzieć
który z noży nie pasuje do tego miana. I tu nasuwa się pewna przewrotna myśl.
Bardziej niż konkretny projekt nóż Bowiego to idea - idea uniwersalnego narzędzia
które obroni zbuduje, i którym w razie potrzeby będzie można się ogolić. Narzędzia
jakiego wymagały twarde i trudne czasy XIX wieku na amerykańskim pograniczu.
2010-08-16 Jakub Jurczak (Ripper) |